Materi Basa Jawa cerkak kelas XI

NJAGA TENTREMENG URIP BEBRAYAN

 Ringkesan

 Tembung novel asale saka basa Italia novella kang tegese sawijine crita utawa pawarta sapala/ sacuwil.
Dadi, novel iku sawijine crita rekan (fiksi) kang rada landhung. Menawa dibandhingake karo crita cekak,
novel iki luwih dawa lan luwih genep isine.

A. Maca lan nanggapi isine teks crita cekak lan niteni perangan-perangane

Kaya crita rekan liyane, crita ing novel iku sumbere bisa saka kanyatan trus dibumboni, bisa uga
murni saka kayalan utawa rekane pangripta/pengarange wae. Sanajan mangkono, perangan-perangan
kang mbangun wutuhe novel biasane padha. Perangan-perangan kang mbangun wutuhe crita iku
diarani unsur intrinsik, kang nyakup underane prekara (tema), paraga (tokoh lan watake paraga
(penokohan), lakune crita (alur/plot), kepiye pangripta anggone nyritakake (point of view), kapan
lan papan kedadeane crita kasebut (setting, lan wulangan utawa tuntunan kang ditujokake marang
pamaca (amanat).

jlentrehe, tema iku underane prekara kang dirembug kang dadi sumbere konflik. Tokoh lan
penokohan iku gegayutan karo sapa wae kang dicritakake ing cerkak iku genep karo watake. Kayata:
sabar, wicaksana, galak, judhes, lan sapanunggale. Plot iku gegayutan karo kepiye lakune crita: alure
lumrah/normal/maju utawa alur mundur (inversi). Point of view utawa sudut pandang iku kalungguhane
pangripta sajrone crita. Pengarange dadi paraga utama (“aku' ing crita) apa dadi paraga kang mung
nyritakake ('dheweke' ing crita). Setting gegayutan karo papan lan wektune, crita iku kedadeane ana
ngendi lan kapan kelakone. Dene amanat iku magepokan karo wulangan/tuladha/tuntunan kang
dikandhut utawa diemot ing crita iku.

B. Nemokake tuntunan kang ana jroning teks
novel lan njumbuhake karo kahanane bebrayan

Amanat iku wujude gagasan utawa gagasane pangripta/pangarang kang diajap bisa ditemokake
dening para kang maca. Amanat-amanat iku biasane gegayutan karo niyat utawa pitutur becik, upamane
bab katresnan kalebu tresna marang sasamane, tresna bangsa, tresna budaya, lan sapanunggale. Saliyane
iku amanat uga ana kang gegayutan karo pangibadah utawa ketuhanan (religius), setya marang negara
(patriotisme), pendhidhikan, kabudayan, lan sapanunggale.

C. Nulis sinopsis novel nggunakake ragam basa kang jumbuh/cocog karo konteks lan pranatan/
aturan

Sinopsis iku ringkesan isine crita, kalebu novel. Urutan lan basane sinopsis ora kudu padha karo
urutan lan basa ing novel sumbere. Bakune, nalika nulis sinopsis paraga, watak, wose (inti) crita ora
kena beda karo sumbere, yaiku crita kang digawe sinopsis. Nadyan mengkono, urutan anggone numis
sinopsis ora kudu padha karo urutan ing crita iku. Cekake rembug, sinopsis iku padha karo nyritakake
maneh nganggo basamu dhewe.

D. Naliti sinopsis novel gegayutan karo jumbuhe karo konteks lan pranatan

Naliti sinopsis ing kene mengku karep, kanca padha kanca (sameja upamane) padha bebarengan
bijen-bijenan (saling menilai) sinopsis garapane. Kegiyatan kaya ngene iki umume diarani njlimeti utawa
menyunting. Ing kegiyatan njlimeti iki kang dijlimeti/disunting bisa aksarane, runtute ukara, utawa
tandha wacane. Prekara telu iku mau upama ana kang kleru ya dibenerake, perangan kang kurang
ditambahi, lan perangan kang keladuk ya kudu disuda. Isine crita ora prelu dibenerake, amarga iku hake
panganggit/pengarang kang sipate merdika (bebas). Kamardikan sajrone ngudhal gagasan iku, ing
jagade kasusastran diarani lisensia poetika.

sumber: gagaran nyinau basa jawa 2 kelas XI

Komentar

Posting Komentar

Postingan populer dari blog ini

Materi kelas X Bab panganan tradisional jawa

Panganan Tradisional Jawa Ringkesan Panganan tradisional yaiku panganan kang kondhanging pan utawa diseran tartamu. Saben turhiasane te pangunahing kondhang land a sahe Kayala catalana Makasar nandung yang lansapanungoale A Macalan nanggapi teks Gatekna pethilan teks ngisor iki Tumpeng Tumpeng iku cara nyuguhake sega lan lawuh jroning wangun bucu, amarga saka kuwi banjur diarani sega tumpeng. Olahan sega sing dianggo umume arupa sega kuning, senadyan karep uga digunakake Sega putih basa utawa Sega uduk. Umume tumpeng di suguhake ing tampah Utawa nampan gedhe binder, seka anyaman piring. Tampage dilemeki godhong gedanglan Sega tumpenge dipanggonake ing tengah, di ubengi lawuh kan jangan . Tumpeng biasane di anggo ing upacara tradisional sing sifate seneng utawa sedhih. Tumpeng ing ritual Jawa... B. Nemokake nilai-nilai kang kamot ing teks Babagan kang kudu digatekake yaiku: tumpeng wujude lancip kang umume saka sega kuning utawa putih tumpeng biasane kanggo upacara tr...
Baca selengkapnya

Materi Basa Jawa kelas XII Serat Wedhtama Pupuh kinanthi

Pendhidhikan Moral Ringkesan Perangane Serat Wedhatama kang pungkasan, anggitane KGPAA Mangkunegara IV yaiku pupuh Kinanthi. Ing wulangan iki pupuh Kinanthi mengko arep didhudhah banjur digathuk-gathukake karo kahanane bangsa Indonesia ing jaman saiki. Tembung kinanthi iku saka tembung kanthi oleh seselan in. Seselan in iki tegese padha karo ater-ater di-. Dadi, kinanthi tegese dikanthi, dituntun, digandheng, utawa diarahake. A Maca, nanggapi lan nitik guru gatra, guru lagu, lan quru wilangan teks Serat Wedhatama pupuh Kinanthi Kinanthi Marma den taberi kulup, angulah lantiping ati, rina wengi den anedya, pandak-panduking pambudi, mbengkas kahardaning driya, supadya dadya utami. ✓ Pupuh Kinanthi ing Serat Wedhatama ngemot tembang cacahe 19 pada (bait). Sapada tembang Kinanthi kiwa iki kawiwitan saka tembung marma tekan tembung utami. ✓Guru gatra saben sapadane tembang kinanthi ana 6 gatra utawa larik. ✓ Guru lagune tembang kinanthi yaiku: u, i, a, i,...
Baca selengkapnya

Materi Basa Jawa SESORAH kelas XI

Sukur Marang Gusti Iku Wajib Ringkesan  SESORAH Sesorah iku tembung liya saka pidhato. Pidhato iku medharake gagasan sarana lesan kang ditujokake marang wong akeh (masyarakat/bebrayan). Akeh tembung kang maknane padha karo sesorah antara ya tanggap sabda, tanggap wacana, medhar sabda, sabda tama, lan liya-liyane. Sanajan tegese padha, embung-tembung mau kudu patitis anggone ngepasake. Kudu cocog karo unggah-ungguhe. Iraidah teks sesorah A. Maca lan nemokake struktur lan kaidah teks sesorah Sesorah Halalbihalal [1] Assalamu 'alaikum wa rahmatullahi wa barakatuhu, [2] Bapak-bapak, Ibu-ibu, kaum muslimin-muslimat ingkang satuhu kinakbekten. Minal aidzin wal faidzin.[3] Mangga sesarengan kula dherekaken ngonjukaken pudya puji sukur dhumateng ngarsanipun Gusti ingkang Maha Agung, Allah SWT, ingkang sampun paring taufik sarta hidayah. [4] Ing kalodhangan menika keparengna kula ngadeg ing ngarsa panjenengan sadaya, saperlu ngaturaken prekawis sakedhik gegayutan...
Baca selengkapnya